Theo quan điểm của người xưa lễ thượng lương hay còn gọi là lễ cất nóc nhà. Là dịp để bày tỏ lòng thành tới các vị thánh thần, cầu mong tổ ấm của mình sẽ được bảo vệ, chống chọi lại thiên tai và mọi chuyện trong gia đình suôn sẻ, gia đình hạnh phúc ấm no.
Lễ thượng lương cần làm những gì?
Thượng lương hay còn gọi là lễ đổ mái, là một trong những nghi lễ quan trọng trong quá trình xây dựng nhà cửa ở Việt Nam. Để tổ chức lễ cất nóc, bạn cần thực hiện những bước sau:
- Chọn ngày đẹp và giờ tốt phù hợp với tuổi của chủ nhà, tránh xung khắc với tuổi các thành viên trong gia đình.
- Lễ vật thường bao gồm mâm cúng và các vật phẩm cần thiết.
- Thường mâm lễ cúng sẽ có: Gà luộc, xôi, trái cây, hoa tươi, trầu cau, rượu trắng, nước, hương, nến, vàng mã,…
Trước hết khi thực hiện một lễ thượng lương cần thông báo trước cho đội ngũ thi công về thời gian cất nóc để họ chuẩn bị và phối hợp thực hiện đúng tiến độ. Sau đó các bước tiếp theo là chủ nhà hoặc người được mời (thường là người có uy tín hoặc kinh nghiệm trong việc làm lễ) tiến hành nghi lễ cúng.
Có thể nói thắp hương và khấn cầu là những điều không thể thiếu, nội dung văn khấn thường là lời cầu nguyện cho ngôi nhà mới được bền vững, gia đình bình an, công việc thuận lợi. Sau khi hoàn tất nghi lễ cúng, đội ngũ thi công sẽ tiến hành đổ bê tông phần mái nhà. Sau khi hoàn thành lễ cất nóc, chủ nhà thường mời thợ xây và người thân, bạn bè dùng bữa cơm để chia sẻ hạnh phúc cùng gia đình.
Xem thêm: Nghi thức lễ động thổ khi xây dựng nhà cần phải biết
Lễ cất nóc có thật sự quan trọng không?
Truyền thống văn hóa làm lễ thượng lương giúp duy trì và truyền tải giá trị văn hóa từ thế hệ này sang thế hệ khác. Dù mỗi khu vực tỉnh thành có cách làm lễ khác nhau nhưng có thể nói đây là một trong những phong tục lâu đời và gắn bó với truyền thống con người Việt Nam ta.
Lễ cất nóc dịp để gia đình, bạn bè và hàng xóm cùng nhau tham gia, chia sẻ niềm vui và cầu nguyện cho ngôi nhà mới. Nghi lễ này thúc đẩy sự gắn kết và hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng.
Lễ thượng lương đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình xây dựng ngôi nhà, khi công trình đã hoàn thành phần khung và chuẩn bị bước vào giai đoạn hoàn thiện. Đây là cơ hội để thợ xây và gia chủ cùng nhau chúc mừng và nhìn lại những nỗ lực đã bỏ ra.
Những thủ tục quan trọng khi làm lễ
Chọn ngày cất nóc nhà
Việc chọn ngày giờ tổ chức lễ cất nóc nhà có ý nghĩa rất quan trọng trong văn hóa phong thủy của Việt Nam. Việc này không chỉ mang lại sự may mắn mà còn đảm bảo lễ cất nóc diễn ra suôn sẻ, một bước đặc biệt quan trọng trong quá trình xây dựng ngôi nhà mới.
Tránh những ngày giờ không tốt:
- Ngày Tam Nương: 3, 7, 13, 18, 22, 27 (âm lịch).
- Ngày Thọ Tử: 5, 14, 23 (âm lịch).
- Ngày Dương Công Kỵ Nhật: 13/1, 11/2, 9/3, 7/4, 5/5, 3/6, 8/7, 29/7, 27/8, 25/9, 23/10, 21/11, 19/12 (âm lịch).
Nên chọn những ngày giờ thuận lợi:
- Các ngày: 1, 2, 4, 6, 10, 12, 15, 16, 17, 20, 24, 26, 28, 30 (âm lịch)
Văn khấn chuẩn Việt trong lễ thượng lương
Hôm nay âm lịch: [ ngày…, tháng,…năm(12 con giáp)] , nhằm ngày dương lịch: [ ngày…, tháng…, năm…].
Con tên là [tên gia chủ đầy đủ], Tuổi:[ số tuổi]
Hôm nay là ngày lành tháng tốt, chúng con chọn được giờ đẹp để làm lễ thượng lương, dựng nóc căn nhà. Có làm mâm lễ kính dâng lên chư vị thánh thần, thổ địa nơi này và các vong linh khuất mặt, cúi xin các ngài thương xót tín chủ giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Xin các ngài phù hộ độ trì cho công trình được hoàn thành suôn sẻ, thợ thầy được an toàn, không gặp tai nạn.
Chúng con cầu xin các ngài ban phúc, ban lộc, ban sức khỏe cho gia đình chúng con được an khang, thịnh vượng, mọi sự bình an. Công trình sau khi hoàn thành sẽ vững chãi, bền bỉ, mang lại sự may mắn và thành công cho gia chủ. Chúng con xin kính cáo và xin mời các vị tới đây hưởng thụ lễ vật.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Thủ tục cất nóc thực hiện theo trình tự như thế nào?
Chuẩn bị lễ vật và dụng cụ
Mâm cúng:
- Một con gà trống luộc (đầu ngẩng cao, để nguyên mào), đặt trên đĩa với ít muối ớt.
- Xôi gấc hoặc xôi đậu xanh.
- Trầu cau tươi (3 miếng trầu têm sẵn, 3 quả cau bổ đôi).
- Rượu trắng (đổ vào chén nhỏ, thường là rượu gạo Huế).
- Hương, nến đỏ, hoa tươi (hoa sen hoặc cúc vàng).
- Giấy tiền vàng mã (tiền giấy, vàng mã hình ngựa hoặc nhà).
- Một ít bánh chưng/bánh tét hoặc bánh kẹo.
Dụng cụ khác:
- Bàn nhỏ đặt mâm cúng, kê trên sàn mái hoặc vị trí cao nhất của công trình.
- Thanh xà gồ cuối cùng: Thanh thép hoặc gỗ, đã chuẩn bị sẵn để đánh dấu hoàn thiện hệ khung mái.
- Cờ bát quái: Một lá cờ hình bát giác (thường làm bằng vải hoặc giấy, in hình 8 quẻ: Càn, Đoài, Ly, Chấn, Tốn, Khảm, Cấn, Khôn bao quanh Thái Cực). Có thể kèm cành lá xanh (lá dừa, lá cọ hoặc lá chuối) để buộc cùng.
Chọn ngày giờ
Gia chủ xem ngày âm lịch tốt, hợp tuổi, tránh ngày xấu (Tam Nương, Nguyệt Kỵ). Giờ cúng thường là giờ hoàng đạo (sáng sớm hoặc giữa trưa). Vì dùng cờ bát quái, có thể nhờ thầy phong thủy chọn hướng treo phù hợp.
Tiến hành nghi lễ thượng lương
Bước 1: Dọn dẹp và sắp xếp
- Khu vực sàn mái hoặc điểm cao nhất được quét dọn sạch sẽ. Bàn lễ đặt theo hướng tốt (thường là hướng Đông hoặc hướng hợp mệnh gia chủ, do thầy phong thủy xác định).
- Thanh xà gồ cuối cùng được đội thợ đưa lên, đặt gần bàn lễ nhưng chưa lắp ngay.
- Cờ bát quái được chuẩn bị sẵn, đặt trên bàn cúng hoặc buộc tạm vào thanh xà gồ.
Bước 2: Lắp thanh xà gồ
- Trước khi cúng, đội thợ (do thợ cả dẫn đầu) đặt thanh xà gồ cuối cùng vào vị trí trên hệ vì kèo hoặc dầm mái, tượng trưng cho việc hoàn thiện khung mái.
- Gia chủ rót một ít rượu trắng, hoặc dùng trầm để xông lên thanh xà gồ để “tẩy uế” và cầu bình an.
Bước 3: Thắp hương và khấn vái
- Gia chủ (hoặc người đại diện) mặc áo dài hoặc trang phục chỉnh tề, thắp 3 cây nhang, đốt nến đỏ, rót 3 chén rượu.
- Đọc bài khấn
- Vái 3 vái, cắm nhang lên mâm cúng.
Bước 4: Treo cờ bát quái
- Khi nhang cháy được khoảng 1/3, gia chủ hoặc thợ cả buộc cờ bát quái lên thanh xà gồ vừa lắp hoặc điểm cao nhất của công trình, hướng theo chỉ dẫn phong thủy.
- Nếu có cành lá xanh, buộc cùng cờ bát quái để tăng ý nghĩa sinh khí.
- Một số gia đình ở Huế rắc ít muối gạo lên cờ bát quái để trừ tà và tăng hiệu quả trấn trạch.
Bước 5: Hóa vàng
Đợi nhang cháy hết 2/3, gia chủ hóa vàng mã tại một góc an toàn trên sàn mái, gửi lễ vật đến thần linh.
Hoàn tất và liên hoan
Sau khi lễ thượng lương xong, mâm cúng được hạ xuống. Gia chủ mời đội thợ và người thân thụ lộc (ăn gà, xôi, bánh) ngay tại công trình hoặc dưới nhà. Theo phong tục Huế, có thể mời thêm trà hoặc rượu để cảm ơn đội thi công, tạo không khí ấm cúng.
Những điều cần thiết khi cất nóc nhà
- Mời những người hợp cung mệnh và tuổi với gia chủ để tăng thêm may mắn và năng lượng tích cực cho ngôi nhà mới.
- Tránh tổ chức lễ trong những ngày có khả năng mưa, đảm bảo điều kiện thuận lợi cho nghi lễ thượng lương diễn ra tốt đẹp hơn.
- Không xây mái nhà quay về hướng góc đình, miếu, hoặc ao hồ để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và vận may của gia đình.
- Đổ mái nhà sao cho mặt dài hướng về phía Nam, phần đỉnh kéo từ Đông sang Tây để tối ưu hóa ánh sáng và nhiệt độ trong nhà.
- Điểm góc mái là nơi xung yếu, cần xây dựng chắc chắn và vững vàng để ngôi nhà luôn an toàn.
- Sử dụng màu nâu sẫm hoặc xanh cho mái nhà để mang lại may mắn theo quan điểm phong thủy.
Kết luận
Lễ thượng lương, hay lễ cất nóc nhà, là một nghi thức quan trọng trong văn hóa xây dựng của người Việt. Nghi lễ này nhằm cầu mong ngôi nhà mới bền vững, tránh thiên tai và các vong linh phá phách. Quá trình tổ chức bao gồm việc chọn ngày giờ tốt, chuẩn bị lễ vật, thực hiện nghi lễ cúng, và đổ bê tông phần mái. Công ty 2S HOUSE chúng tôi chuyên xây nhà trọn gói tại Huế, xin chịu trách nhiệm các mảng trong đó không chỉ mang ý nghĩa phong thủy mà còn gắn kết gia đình và cộng đồng, duy trì truyền thống và tạo nên sự an khang, thịnh vượng cho gia đình.
Tham khảo: Tổng hợp mẫu thiết kế nhà phố hiện đại ngân sách trên 1 tỷ
Tham khảo: Tổng hợp mẫu thiết kế nhà phố hiện đại ngân sách từ 500 triệu – 1 tỷ
Quý khách đang có dự định xây nhà vui lòng để lại thông tin bên dưới, 2S HOUSE sẽ liên hệ tư vấn trong giây lát.
